เมื่อการออกเดินทางท่องเที่ยวตามสถานที่ต่างๆ กลายเป็นกิจกรรมยอดฮิตที่หนุ่มสาวหลงใหล และต่างมองหาสถานที่เที่ยวใหม่ๆ เพื่อเติมเต็มประสบการณ์ หลายคนนำเอาแนวคิดรักษ์โลกมาเป็นแรงบันดาลใจ หรือเป็นเกณฑ์ในการเลือกจุดหมายปลายทางและบริการด้านการท่องเที่ยว และนี่คือ10 เช็คลิสต์สู่การเดินทางสีเขียว ซึ่งจะเปิดมุมมองใหม่ในการท่องเที่ยว เปลี่ยนการเดินทางแบบเดิมๆ ของคุณ ให้เข้าถึง ใกล้ชิด และซึมซับความงามของวิถีธรรมชาติ อีกทั้งเป็นการท่องเที่ยวที่ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและวิถีชีวิตท้องถิ่นน้อยที่สุด
1. เป็นบริการที่เกี่ยวข้องกับการเดินทางไปยังจุดหมายธรรมชาติ
เมื่อวันหนึ่งคุณต้องการเดินเข้าป่า เพราะธรรมชาติจะเยียวยาทุกสิ่ง จิตสำนึกในการรักษ์ป่าจะเกิดขึ้นทันทีที่คุณได้พบความงามเบื้องหน้า และคุณควรแน่ใจว่า ผู้ให้บริการที่นำทางคุณไปหรือบริษัทท่องเที่ยวที่คุณซื้อทัวร์มานั้นได้รับใบอนุญาตประกอบธุรกิจนําเที่ยวอย่างถูกต้อง กระทั่งเรื่องที่พัก ก็ต้องไม่ล้ำพื้นที่เขตอุทยานแห่งชาติเด็ดขาด และสามารถติดต่อขอจองที่พักในอุทยานฯ แล้วเตรียมตัวไปรับอรุณที่มีท่วงทำนองของพงไพรขับขานได้เลย ลองเปิดกูเกิ้ลค้นหาจุดชมวิวหรือจุดท่องเที่ยวในอุทยานฯ ดูสักนิด ไม่แน่คุณอาจมีไอเดียถ่ายภาพใหม่ๆ ไว้อวดเพื่อนก็ได้นะ เช่น ยืนเท่ๆ กับพูพอนรากของต้นไม้ยักษ์ อาจกระตุ้นให้ใครที่ได้เห็นตระหนักและรักต้นไม่เหมือนคุณ
2. เป็นบริการที่ไม่ส่งผลต่อสิ่งแวดล้อมมากนัก
เมื่อคุณตัดสินใจซื้อบริการทัวร์จากที่ใด ต้องได้รับโปรแกรมท่องเที่ยวมาเพื่อศึกษาก่อนอยู่แล้ว ขั้นตอนนี้ล่ะที่จะช่วยให้คุณแน่ใจว่า การเที่ยวของคุณครั้งนี้ไมได้ทำร้ายสิ่งแวดล้อม หรือไปสร้างความเดือดร้อนให้แก่สรรพสัตว์ต่างๆ รวมไปถึงชุมชนที่เดินทางไปถึง เพราะสิ่งสำคัญ อย่าลืมว่า คุณมาที่นี่เพื่อท่องเที่ยว เมื่อเที่ยวเสร็จแล้วคุณก็จะจากไป แต่เจ้าของบ้านและเจ้าของผืนป่าแถบนั้นยังคงต้องใช้ชีวิตอยู่ ดังนั้นหากโปรแกรมที่ได้รับมาไม่เอื้อต่อความตั้งใจดีครั้งนี้ของคุณก็ลองหาบริการเจ้าอื่น ที่พร้อมบริการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์อย่างจริงจัง
3. เป็นบริการที่สร้างจิตสำนึกด้านสิ่งแวดล้อม
การที่จะทำอะไรเพื่อชุมชนใดชุมชนหนึ่ง ควรมีการปลูกฝังตั้งแต่ส่วนเล็กสุดของสังคม นั่นก็คือเยาวชน เพื่อให้พวกเขาเติบโตด้วยจิตสำนึกที่ดี และมีจิตใจที่จะสร้างสังคมที่ดีต่อไป กิจกรรมที่คุณเลือกควรมีความสอดคล้องกับการทำงานเพื่อสังคม โดยให้ความสำคัญเรื่องการนำองค์ความรู้ด้านสิ่งแวดล้อมเหล่านี้ไปยังผู้นำชุมชน หรือคนต้นแบบในชุมชน เช่น คุณครู เพื่อเป็นจุดเริ่มต้นในการปลูกฝังจิตสำนึกเยาวชนไทยให้หันมาใส่ใจสิ่งแวดล้อม ก่อเกิดสำนึกรักษ์ในบ้านเกิดของตน อยากสร้างสรรค์สิ่งดี ๆ ให้แก่บ้านของตน
4. เป็นองค์กรที่สนับสนุนกิจกรรมการอนุรักษ์
เราจะเห็นได้บ่อยๆ ตามโรงแรมและรีสอร์ทต่างๆ ที่ต้องการเสริมสร้างวันพักผ่อนอันแสนสบายของผู้เข้าพักให้มีคุณค่ามากขึ้นด้วยการช่วยเหลือสังคม รวมถึงการเชิญชวนให้คุณเป็นส่วนหนึ่งในการดำเนินงานเรื่องการอนุรักษ์ เช่น อนุรักษ์สัตว์ที่ใกล้สูญพันธุ์อย่างเต่าทะเลในแถบหาดไม้ขาว จังหวัดภูเก็ต เป็นกิจกรรมที่ผู้ให้บริการท่องเที่ยวทำกันทุกปี เพื่อมอบเงินสบทบทุนให้แก่มูลนิธิอนุรักษ์เต่าทะเลหาดไม้ขาว โดยทางมูลนิธิฯ มักจัดกิจกรรมรณรงค์และให้ความรู้เกี่ยวกับการอนุรักษ์เต่าทะเล เพื่อรักษาสิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศหาดไม้ขาว ซึ่งผู้เข้าพักของโรงแรมและชุมชนสามารถมีส่วนร่วมกับกิจกรรม อาทิ ร่วมให้อาหารและเรียนรู้วงจรชีวิตของเต่าทะเล พร้อมฟังคำบรรยายโดยทีมงานของทางมูลนิธิฯ รวมถึงเด็กๆ ในครอบครัวยังได้ร่วมกันทำความสะอาดกระดองเต่า หลังจากทำแล้วจะได้รับใบประกาศนียบัตรหลังผ่านการฝึกอบรมร่วมกับทางทีม International Union for Conservation of Nature (IUCN) อีกด้วย
5. เป็นบริการที่ช่วยเสริมสร้างศักยภาพของคนในท้องถิ่น
สิ่งนี้เป็นสิ่งสำคัญมาก เหมือนการสร้างความแข็งแกร่งให้แก่คนในชุมชน หากผู้ประกอบการท่องเที่ยวใดที่เปิดโอกาสให้นักท่องเที่ยวได้เรียนรู้และฝึกทักษะกับคนในชุมชน เช่น สาธิตการทำเสื่อกระจูด หรือการลงมือทำนา จะเสริมสร้างความภูมิใจให้แก่คนในท้องถิ่น ยิ่งกว่านั้นเขาจะได้เรียนรู้ประสบการณ์จากคนนอก ไม่ว่าจะเป็นการต่อยอดสิ่งที่ทำอยู่ หรือ เข้าใจวิธ๊การต้อนรับด้วยมิตรไมตรี เป็นสะพานเชื่อมสัมพันธภาพที่ดี และสร้างความประทับใจให้แก่ผู้มาเยือนในครั้งต่อไป
6. เป็นบริการที่เคารพวัฒนธรรมท้องถิ่น
เสน่ห์ชุมชนถือเป็นสิ่งดึงดูดให้คนเดินทาง เพื่อได้สัมผัสเอกลักษณ์หนึ่งเดียวของชุมชน ดังนั้นสิ่งที่ผู้ให้บริการท่องเที่ยวควรใส่ใจคือ ไม่ทำให้วัฒนธรรมอันดีงามนั้นสูญหาย เช่น การแสดงหนังใหญ่ของวัดขนอน ที่สามารถย้อนหลังไปถึงที่มาของศิลปะอันทรงค่านี้มาตั้งแต่สมัยสุโขทัย โดยมีหลักฐานว่าเกิดมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา แต่ที่วัดยังคงรักษาไว้ได้คือการสลักตัวหนัง ที่มีการทำมาตั้งแต่สมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ปัจจุบันวัดได้สืบทอดศิลปะการแสดงนี้ไว้ จนได้รับการบันทึกว่า เป็นเพียงวัดเดียวที่มีมหรสพเป็นของวัด มีตัวหนัง และคณะหนังใหญ่ที่สมบูรณ์ที่สุด
7. เป็นบริการที่สนับสนุนสิทธิมนุษยชนและไม่ขัดแย้งต่อเสียงส่วนใหญ่ในสังคม
เป็นผู้ให้บริการท่องเที่ยวที่ไม่เข้าข่ายการใช้แรงงานเด็ก หรือส่งเสริมความขัดแย้งด้านเชื้อชาติและศาสนา กระทั่งการละเมิดสิทธิมนุษยชนใด ๆ ก็ตาม
8. เป็นบริการที่ลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์
กิจกรรมของมนุษย์ทั่วโลกปล่อยก๊าซเรือนกระจกอย่างต่อเนื่อง ไม่ว่าจะเป็นจากการใช้พลังงาน การเกษตร รวมถึงการขนส่ง ที่นักท่องเที่ยวมีส่วนรับผิดชอบแบบเต็ม ๆ ผลเสียของการเกิดคาร์บอนไดออกไซด์ต่อแหล่งท่องเที่ยว เช่น สถานการณ์ปะการังฟอกขาว อุทยานแห่งชาติหาดนพรัตน์ธารา และหมู่เกาะพีพี จ.กระบี่ ก็เกิดจากภาวะโลกร้อน คุณสามารถตรวจสอบว่า บริษัทผู้ให้บริการท่องเที่ยวมีพฤติกรรมเพิ่มภาระให้แก่โลกหรือไม่ โดยดูได้จากเครื่องหมาย Carbon Footprint ที่ส่วนใหญ่มักติดไว้ตามผลิตภัณฑ์ หรือเข้าไปทำความเข้าใจที่ http://www.tgo.or.th องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก (องค์การมหาชน) หรือ อบก. ซึ่งหากผู้ประกอบการต้องการเพิ่มความมั่นใจให้กับลูกทัวร์ ก็สามารถขอคำปรึกษาจากที่นี่ได้เช่นกัน
9. ให้ความรู้ที่ถูกต้องแก่ผู้มาใช้บริการการเที่ยวแบบอนุรักษ์
การมอบประสบการณ์และความรู้ให้แก่นักท่องเที่ยวระหว่างทริปว่าสิ่งใดควรทำ หรือสิ่งใดทำแล้วสร้างผลเสียให้แก่สิ่งแวดล้อม ถือเป็นข้อปฏิบัติร่วมกันที่จะช่วยเสริมคุณค่าให้แก่ผู้ประกอบการ เพื่อช่วยสร้างให้เขาเป็นนักเดินทางที่ดีต่อไป
10. ที่พักได้รับการการันตีการันตีจากสถาบันหรือมูลนิธิที่ห่วงใยในสิ่งแวดล้อม
โดยเฉพาะ อาทิ โรงแรมสีเขียว (Environmentally Friendly Hotel) ซึ่งโรงแรมที่เราอยากจะขอเชิดชูในฐานะโรงแรมแรกๆ ที่มีผู้นำเป็นคนรุ่นใหม่อย่างคุณธนกร ฮุนตระกูล ผู้บริหารโรงแรมบ้านท้องทราย ที่ตั้งใจลดการใช้บรรจุภัณฑ์และผลิตภัณฑ์จากพลาสติกและ หันมาใช้ผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม เช่น ขวดแก้ว เซรามิก กระดาษ ทำการคัดแยกขยะเพื่อนำไปเข้าสู่กระบวนการรีไซเคิล ส่วนขยะย่อยสลาย เช่น เศษอาหาร เศษใบไม้ ก็นำไปทำปุ๋ยหมักเพื่อใช้ในแปลงผักปลอดสารพิษซึ่งนำมาประกอบอาหารในโรงแรม มีการทำน้ำหมักชีวภาพ สำหรับขัดล้างพื้นและสุขภัณฑ์เพื่อลดการใช้สารเคมี การนำเอาผ้าปูที่นอนที่ไม่ใช้แล้วมาตัดเย็บเป็นถุงผ้าจ่ายตลาด หรือถุงใส่ของในห้องพักแขก รวมถึงการลงทุนติดตั้งระบบโอโซน เพื่อบำบัดน้ำทิ้งก่อนระบายสู่แหล่งน้ำธรรมชาติ
หรือสำหรับผู้ห่วงใยสุขภาพเองก็สามารถเช็คโรงแรมปลอดบุหรี่ได้จากโครงการโรงแรมสร้างเสริมสุขภาพ และโรงแรมปลอดบุหรี่ (Smokefree hotel) ซึ่งก็มีข้อบังคับระบุไว้ชัดเจนว่า ต้องเป็นโรงแรมที่มีป้ายสัญลักษณ์บอกการห้ามสูบบุหรี่ แบ่งโซนคนสูบไม่ให้มารบกวนแขกผู้อื่น ห้ามแขกเดินสูบบุหรี่ภายในโรงแรม โดยข้อบังคับต่างๆ เหล่านี้สามารถตรวจสอบรายชื่อโรงแรมที่มีคุณภาพได้จาก มูลนิธิใบไม้เขียว (http://www.greenleafthai.org/th/)
สำหรับนักเดินทางรุ่นใหม่ ร่วมกันสร้างสังคมนักท่องเที่ยวรักโลกได้ง่ายๆ ผ่านสื่อโซเชียลในมือคุณ หากยังไม่รู้จะนำเสนออย่างไร ลองตั้งโจทย์โพสต์ถึงสถานที่ท่องเที่ยวหรือสถานประกอบการ หรือบริการสีเขียว และประสบการณ์แบบนักท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ ซึ่งตอนนี้ยังไม่ค่อยมีใครทำมากนัก รับรองว่า คนรักโลกและชอบเที่ยวด้วยกันจะต้องกระหน่ำไลค์ให้คุณแน่ๆ
