“ไม่ควรทิ้งอะไรไว้ นอกจากรอยเท้า ไม่ควรเก็บอะไรไป นอกจากความทรงจำ” ยังคงเป็นคติที่นักเดินทางผู้มีจิตสำนึกรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อมควรยึดถือใส่ใจไว้เสมอ พักร่างน่ะพักได้ แต่อย่างไรต้องไม่ลืมใส่ใจโลกสวยๆ ใบนี้ด้วยเพื่อเก็บรักษาความงดงามไว้ให้คนรุ่นหลังได้ชื่นชมคุณต้องลงมือทำเดี๋ยวนี้เลย!
1.เข้าใจสักนิดพิชิตการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน!
ถ้านักท่องเที่ยวและชุมชนมีความเข้าใจในเรื่องอนุรักษ์อย่างถูกต้อง การทำให้การท่องเที่ยวยั่งยืนไม่ใช่เรื่องเพ้อฝันอีกต่อไป เพราะทั้งสองฝ่ายทั้งในฐานะเจ้าบ้านและผู้มาเยือนต่างมีส่วนในเรื่องนี้ด้วยกันทั้งสองฝ่าย สรุปสั้น ๆ การท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนสามารถเกิดได้ทุกที่ โดยมีองค์ประกอบที่สำคัญดังนี้
-เป็นการท่องเที่ยวที่เน้นคุณค่าและความเป็นเอกลักษณ์
-เป็นการท่องเที่ยวที่รับผิดชอบต่อทรัพยากรการท่องเที่ยวและสิ่งแวดล้อม ไม่ทำลายระบบนิเวศ
-เป็นการท่องเที่ยวที่ให้นักท่องเที่ยวได้รับความรู้และประสบการณ์เกี่ยวกับธรรมชาติ และมรดกทางวัฒนธรรม
-เป็นการท่องเที่ยวที่ให้ผลตอบแทนแก่ผู้ประกอบธุรกิจท่องเที่ยวอย่างยืนยาว
-เป็นการท่องเที่ยวที่ให้ผลประโยชน์ต่อชุมชนท้องถิ่นและคืนผลประโยชน์กลับสู่ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของท้องถิ่น
ขณะที่นักท่องเที่ยวได้เปิดประสบการณ์ใหม่ๆชุมชนก็สามารถอยู่ได้เพราะเศรษฐกิจในชุมชนมีการเคลื่อนไหว ดังนั้นสมดุลนี้จะเกิดขึ้นก็ต่อเมื่อทั้งสองฝ่ายเข้าใจหลักการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนตรงกัน
2.สถานประกอบการสีเขียวเราต้องสนับสนุน
เพื่อสนับสนุนสถานประกอบการที่คำนึงถึงการท่องเที่ยวในเชิงอนุรักษ์ ก่อนออกเดินทางไปยังสถานไหน ควรหาข้อมูลสักนิด โดยสถานประกอบการที่ใส่ใจสิ่งแวดล้อมนั้นดูได้จากองค์ประกอบหลักๆ ดังนี้
1. ต้องมีคุณภาพ เน้นคุณภาพของ 3 ส่วนหลัก คือสิ่งแวดล้อม กิจกรรมนันทนาการ และคุณภาพชีวิตของคนในชุมชน
2. มีความเชื่อมโยงทางทรัพยากรธรรมชาติและวัฒนธรรม สามารถผันมาเป็นประสบการณ์ที่ดีให้แก่นักท่องเที่ยว
3. เป็นการท่องเที่ยวที่มีความสมดุล ระหว่างความต้องการอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว ความต้องการของชุมชนท้องถิ่น และขีดความสามารถของทรัพยากร
4. ลดการบริโภคที่เกินความจำเป็น และลดของเสีย เป็นการใช้ทรัพยากรอย่างพอเพียงและสมดุล เพื่อเพิ่มคุณภาพของการท่องเที่ยว
5. รักษาและส่งเสริมความหลากหลายทางทรัพยากรธรรมชาติ สังคม และวัฒนธรรม ช่วยขยายฐานของอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวในอนาคต
6. มุ่งประสานการพัฒนาการท่องเที่ยวเข้ากับกรอบแผนการพัฒนาแห่งชาติ เพื่อช่วยขยายศักยภาพการท่องเที่ยว
7. เป็นการท่องเที่ยวที่รองรับกิจกรรมในท้องถิ่น โดยคำนึงถึงราคาและพัฒนาคุณค่าของสิ่งแวดล้อมไว้
8. เน้นการมีส่วนร่วมของชุมชนท้องถิ่น ในด้านการจัดการผลตอบแทนของประชาชนและสิ่งแวดล้อม เพื่อช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตและการจัดการการท่องเที่ยว
9. การประสานความร่วมมือระหว่างผู้ประกอบการ คนในท้องถิ่น องค์กรและสถาบันที่เกี่ยวข้อง เพื่อลดข้อขัดแย้งและร่วมแก้ปัญหา
10. มีการฝึกอบรมบุคลากร โดยสอดแทรกแนวคิดและวิธีปฏิบัติในการพัฒนาแบบยั่งยืนแก่บุคลากรท้องถิ่นทุก ๆ ระดับ
11. สื่อข้อมูลข่าวสารให้แก่นักท่องเที่ยว มุ่งสร้างความเข้าใจในการเคารพต่อธรรมชาติ สังคม และวัฒนธรรม ที่เป็นแหล่งท่องเที่ยว
12. การวิจัยและติดตามผล เพื่อตรวจสอบประสิทธิภาพในการดำเนินงาน และนำไปสู่แนวทางการแก้ไขที่เป็นประโยชน์ต่อผู้เกี่ยวข้องทุกฝ่าย
3.ทำให้การท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนเป็นกระแสหลัก
การท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน จะกลายเป็นเพียงคำพูดสวยๆ และไม่สามารถเกิดขึ้นได้เลย หากไม่ได้รับการถ่ายทอดและเกิดการลงมือขึ้นจริงจากอดีตที่ใครหลายคนมักมองว่าการเที่ยวเชิงอนุรักษ์เป็นเพียงทางเลือกของคนบางกลุ่มเท่านั้น เช่น นักศึกษาจากชมรมต่าง ๆ , กลุ่มจิตอาสาอาสาสมัคร หรือกิจกรรมที่แสดงออกถึงความรับผิดชอบต่อสังคม หรือ CSR (Corporate Social Responsibility) ของหน่วยงานต่างๆ เราปรารถนาให้การท่องเที่ยวด้วยจิตสำนึกนี้เป็นสิ่งที่คนทั่วโลกมีส่วนร่วมกระทำด้วยกัน
ในฐานะนักเดินทาง เราสามารถบอกต่อ ชักชวน เพื่อนและคนรอบข้างให้หันมาเที่ยวเพื่อการอนุรักษ์กันมากขึ้น เพื่อสนับสนุนให้ผู้ประกอบการน้ำดีให้มีแรงใจ ยังคงสืบสานการดูแลชุมชนของเขาต่อไป และเมื่อคนในสังคมเริ่มมีการพูดถึงการท่องเที่ยวเพื่อการอนุรักษ์นี้ด้วยการบอกต่อไปเป็นทอดๆ และขยายวงกว้างขึ้น จากคนกลุ่มเล็ก ๆ สู่สังคมใหญ่ๆ ก็จะทำให้การท่องเที่ยวแบบนี้ได้รับความนิยม และได้รับการยอมรับให้เป็นการท่องเที่ยวกระแสหลักในที่สุด
ในฐานะผู้ประกอบการและชุมชนควรจัดกิจกรรมการท่องเที่ยวทุกประเภทภายใต้การคำนึงถึงจริยธรรม ความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อม สังคม และวัฒนธรรมท้องถิ่น ไม่ให้ผลตอบแทนด้วยตัวเงินมาเป็นสิ่งล่อใจให้หลงไปในทางที่ผิด และควรมุ่งมั่นในการทำดีต่อไปอย่างต่อเนื่อง คงคุณภาพและดุลยภาพของการใช้และการรักษา เพราะสุดท้ายผลลัพธ์ที่ได้จะคืนกลับสู่โลกใบเดิมใบนี้ ที่ทวีความน่าออกไปใช้ชีวิตได้มากขึ้น
————————————————————————————————————————————-
เอกสารอ้างอิง :
-บุญเลิศ จิตตั้งวัฒนา. 2542. การวางแผนพัฒนาการท่องเที่ยวแบบยั่งยืน. พิมพ์ครั้งที่ 1.
คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
– อุษาวดี พลพิพัฒน์. 2545. การท่องเที่ยวแบบยั่งยืน : กรณีศึกษาการท่องเที่ยวเชิงนิเวศโดยชุมชน
ในประเทศไทย. จุลสารการท่องเที่ยว 21,4 ( ตุลาคม- ธันวาคม ): 38-48.
